Duitse Radarstellingen in Nederland


In de jaren 1940 tot en met 1945 zijn er door de Duitse bezetter een groot aantal radars in Nederland gebouwd die samen instaat waren om vrijwel het hele land nauwkeurig in kaart te brengen. Dit met het voornaamste doel om het luchtruim te kunnen controleren en vijandige schepen of vliegtuigen vroegtijdig te kunnen waarnemen en om ze uiteindelijk te kunnen uitschakelen. Een tweede niet minder belangrijk punt van radars was de navigatie van de eigen vliegtuigen. In de Tweede Wereldoorlog heeft de radar door met name de Engelse en Duitse krijgsmacht een geweldige stap voorwaarts gemaakt en waren er aan het einde van oorlog zo'n 300 systemen ontwikkeld. Veel van die systemen waren echter al weer snel verouderd en vervangen voor betere en nauwkeurigere types met een verder bereik. Vandaag de dag zijn de restanten hiervan in vrijwel elke provincie van ons land terug te vinden en zijn deze restanten het begin geweest van een grote stap voorwaarts op technologisch gebied. Onderstaand vind u een overzicht van de radarstellingen welke wij de afgelopen jaren hebben bezocht en hebben vastgelegd op de gevoelige plaat. 

FuMG Stellingen - Funkmessgerät













FuSan Stellingen - Funk Sende Anlage














FuMo stellingen - Funkmessortung












Grossraum Gefechtsstand













FuFeuer - Funk und Leuchtfeuer







Wasserman




Adcock







Navigatiestations (Koude Oorlog)


Bodenorganisation Grossraum-Nachtjagd. Luftflotte Reich - Bron: Collectie NIMH


Radartypes
Onderstaand ziet u een overzicht van radarsystemen die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland actief waren. De meest voorkomende types waren de Freya en Würzburg Rieze die vaak in combinatie met elkaar werden gebouwd. De Freya was een zoekradar met een gering bereik van circa 160 km. Had de Freya eenmaal een doel gedetecteerd dan werd de Würzburg Riese hier op afgesteld als doelvolgradar die het object nauwkeurig bleef volgen. Hier werden dan de nachtjagers op af gestuurd of het luchtafweergeschut op afgestemd. Het Mammut radarsysteem was een lange afstandsradar met een bereik van circa 325 km. Feitelijk bestond dit systeem uit meerdere aan elkaar gekoppelde Freya's die samen 1 systeem vormde geplaatst op het dak van een bunker. Hiervoor waren speciale bunkers ontworpen van de types, L485 - Unterstand für Mammut, en de V143 - Mammutstand. Het Knickebein systeem was ontworpen voor de navigatie van de Duitse bommenwerpers. Vanuit twee stations werd een signaal uitgezonden die elkaar kruiste boven het gebied wat gebombardeerd moest worden. 1 van deze signalen werd door het Duitse vliegtuig gevolgd tot het punt dat de signalen elkaar kruiste. In Nederland zijn 2 van deze stations gebouwd namelijk 1 in Bergen op Zoom en 1 in Julianadorp. Het Jagdschloss radarsysteem was een rondzoekradar met een bereik tot 200 km ter opsporing van vijandelijke doelen. In Nederland is dit systeem 3 keer gebouwd te weten in Harderwijk (Hase) Veendam (Gazelle) en in Oostkapelle (Hamster) 






V143 - Mammutstand
L485 - Unterstand fur Mammut







Lijst met Afkortingen Voor meer afkortingen zie: DAWA
FuBL Funk Blindlandegerät
FuL Funk Landegerät
FuMB Funkmess Beobachtung
FuME Funkmess Erkennung
FuMG Funkmess Gerät
FuMO Funkmess Ortung
FuMS Funkmess Störsender
FuMT Funkmess Täuschung
FuMZ Funkmess Zusatz
FuSAn Funk Sende Anlage
FuSe Funk Sende Empfänger
FuFeuer Funk und Leuchtfeuer


Radarstellingen langs de Nederlandse kust 
Duitse Code naam: Locatie:
Delfin
Schlei
Maria
Rita
Tiger*
Margot*
Helma
Gerda
Tapir Cäsar
Tapir Bruno
Franziska
Dora
Salzhering*
Donau
Knickebein*
Schneeglöckchen*
Katrin
Elektra Sonne 5*
Bernhard*
Harri 1
Harri 2
Klapperstorch
Laubfrosch
Egon
Max
Roma
Olga*
Igel Bruno
Igel Cäsar
Zander
Ursula
Nora
Felix
Keiler Bruno
Moritz
Anton
Münze
Hase Bruno
Lampenschirm
Biber*
Irma
Brennessel I
Brennessel II
Schmetterling
Ingeborg
Klippfisch
Knickebein
Hamster
Monika
Wattenscheid II
Luchs
Anna
Delfzijl
Schiermonnikoog
Schiermonnikoog
Ameland
Terschelling
Terschelling
Vlieland
Texel
Texel
Texel
Texel
Den Helder
Julianadorp
Julianadorp
Julianadorp
Schagen
Callantsoog
Petten
Schoorl
Camperduin
Camperduin
Bergen aan Zee
Bergen aan Zee
Egmond aan Zee
Castricum
Castricum
Wijk aan Zee
IJmuiden
IJmuiden
Zandvoort
Zandvoort
Noordwijk
Katwijk aan Zee                                                                         
Katwijk aan zee
Scheveningen
Scheveningen
Hoek van Holland
Hoek van Holland
Rotterdam
Oostvoorne
Oostvoorne
Brielle
Brielle
Den Bommel
Renesse
Bergen op Zoom
Bergen op Zoom
Domburg
Domburg
Westkapelle
Westkapelle
Cadzand


Radarstellingen in het binnenland van Nederland
Duitse Code naam: Locatie:
Hering 
Gazelle 
Wega 
Löwe* 
Löwenzahn I 
Löwenzahn II* 
Felsenriff 
Betty 
Heidelberg 
Eiland 
Marder* 
Raubvogel 8 
Kröte 4c 
Eisbär* 
Hase* 
Detlef 
Diogenes* 
Teerose I* 
Teerose II* 
Teerose III* 
Raubvogel 9 
???? 4d 
Zita* 
Rosengarten 
Goldkäfer 5a 
Bazi 5b 
Truthahn 5c 
Rotkehlchen 
Seeadler* 
Gorilla 
Bisam 
Wespe
Medemblik 
Veendam 
Harlingen 
Marum 
Franeker 
Franeker 
Leeuwarden 
Leeuwarden 
Dokkum 
Steenwijk 
Ten Arlo 
Zwolle 
Haaksbergen 
Sondel 
Harderwijk 
Arnhem 
Schaarsbergen 
Terlet 
Terlet 
Terlet 
Zutphen 
Toldijk 
Zutphen 
Doetinchem 
Hunsel 
Bakel 
Thorn 
Gouda 
Muiden 
Schoonrewoerd 
Strijbeek 
Hulst