Knickebein


In Julianadorp, niet ver van Den Helder zijn de restanten te vinden van het Duitse radar navigatiesysteem "Knickebein K3" Via dit systeem wat verspreid over Europa stond opgesteld. Was het voor de Duitsers mogelijk hun bommenwerpers naar een bepaald doel te leiden. Via twee Knickebein systemen werd er als het ware een kruis gevormd boven het te bombarderende gebied. De bommenwerper volgde het signaal vanuit één van de Knickebein's. En als deze op het punt aankwam dat de twee signalen elkaar kruiste zag de piloot dit op zijn apparatuur en wist dan dat hij zijn bommenlast kon droppen. De radar is natuurlijk al lang verdwenen maar de ring waarop deze ronddraaide is nog aanwezig. Het is een ring van ongeveer 15 cm breed en heeft een diameter van rond de 35 meter. Tot voor kort werd het dak van één van de naastgelegen bunkers nog gebruikt als uitkijkpunt. Maar na herstel werkzaamheden is deze weer geheel onder de grond verdwenen. Ook is tijdens deze werkzaamheden het Aggregaat gebouw gesloopt welke door de Duitse bezetter was gebouwd als stroomvoorziening van de stelling.

Een tweede Knickebein systeem welke in Nederland stond opgesteld bevond zich in Woensdrecht bij Bergen op Zoom. Het vermoeden bestaat dat de ring zoals deze in Julianadorp nog aanwezig ook in Woensdrecht nog aanwezig is, enkel dat deze enkele meters onder de grond ligt. Op het terrein in Woensdrecht zijn ook nog enkele sporen aanwezig zoals het aggregaat gebouw en het Machinegebouw.

  

Op het bovenstaande kaartje is goed te zien hoe het Duitse navigatiesysteem was verspreid over Europa. Tevens geeft het kaartje een beeld van hoe het systeem werkte. Er werd vanaf twee locaties een signaal verzonden. Waarvan er eentje werd gevolgd door een Duits vliegtuig of schip. Als het toestel dan het tweede signaal kruiste, wist de piloot dat het doel was bereikt. Hieronder vind  u een overzicht met de 12 gebouwde locaties in Europa. Nummer 13 is nooit afgebouwd.


Nummer Diameter Locatie Land
K1 30 Klepp Noorwegen
K2 95 Stollberg Duitsland
K3 30 Julianadorp Nederland
K4 95 Kleve Duitsland
K5 30 Bergen op Zoom Nederland
K6 30 Mont Viollete Frankrijk
K7 30 Greny Frankrijk
K8 30 Mont Pinçon Frankrijk
K9 30 Beaumont Hague Frankrijk
K10 30 Sortosville-en-Beaumont Frankrijk
K11 30 Saint-Fiacre Frankrijk
K12 95 Maulburg Duitsland
K13 30 Noto Italië

Het Knickebein systeem was gebaseerd op de morse code. Op de ene locatie werd een code van streepjes uitgezonden en op de andere locatie een morse code van puntjes. Als het vliegtuig de juiste locatie had bereikt veranderde de streepjes code in een ononderbroken pieptoon en wist de piloot dat hij de aangewezen locatie had bereikt. En als de piloot afweek van de route werden de punt en streep codes luider en kon de piloot het vliegtuig weer corrigeren naar de juiste route. Het Knickebein systeem had ongeveer een bereik van 500 kilometer. De Engelse kwamen er al snel achter dat er iets niet klopte en startte "The Battle of the Beams" Hiermee moest het Duitse systeem welke door de Engelsen werd aangeduid met de codenaam  'Headache' (hoofdpijn) worden verstoord. Engeland slaagde erin een stoorzender te ontwikkelen en deze kreeg de passende codenaam 'Aspirins' Deze stoorzender zond een signaal welke steeds morse streepje uitzond waardoor de piloot van het vliegtuig het toestel probeerde te corrigeren naar de juist route, welke uiteraard niet meer klopte. Het Knickebein systeem werd rond 1939 ontworpen door het Duitse bedrijf Telefunken en in dat jaar werden de eerste drie installaties in Duitsland gebouwd.

Julianadorp
In Julianadorp werd er door de Luftwaffe een Knickebein stelling gebouwd. Die naast de antenne uit verschillende bunkers bestond. Er werden een aantal Küverbunkers gebouwd waaronder één van het type 412. In deze bunker zat het bedieningspersoneel welke de radar bestuurde. En er werden een aantal Küvers gebouwd van het type 441. Op het dak van deze bunkers was een open bedding gebouwd voor lichtgeschut tot een kaliber van 3,7 cm. Van al het lichtere geschut werd geacht dat deze in de bedding kon worden opgesteld. Voor het opslaan van de munitie voor de Flak-Beddingen was er onder andere een Küverbunker van het type MG 35 gebouwd. Veder was er nog manschappenverblijf aanwezig van het type VF2a. Naast deze bunkers was er een bomvrije bunker gepland welke nooit is gebouwd. Dit zou een manschappenverblijf worden van het type 622. Naast deze bunker stond er nog een bunker gepland waar niets over bekend is. Vrijwel al deze bunkers zijn nog aanwezig naar ondergewerkt en niet meer begaanbaar. De ring waar de radar op draaide ligt nog steeds in het Duinlandschap maar deze is zo groot dat het beter vanuit de lucht zichtbaar is dan vanaf de grond. De stelling werd aangeduid als W.N.134 L welke viel onder Baupunkt 45a. De volledige naam van de stelling betrof "Lw.Nachr.-Anlage Knickebein" De bezetting van deze stelling bestond uit 1 officier, 5 onderofficieren en 28 manschappen en beschikte over de volgende wapens. Voor de bemanning van de stelling waren er 28 geweren aanwezig. De open beddingen welke op de Küverbunkers 441 stonden waren uitgerust met een stuk 2 cm flakgeschut. Veder was er een lichte granaatwerper voor handen, één zware M.G en 6 lichte M.G's

Let goed op de cirkel linksboven. Als u goed kijkt ziet u hier de ijzeren
cirkel waar de radar op draaide.

Op de onderstaande foto ziet u een Knickebein zoals deze ook in Nederland stond opgesteld. De Foto is afkomstig uit het Bundesarchiv. De stelling in Julianadorp was uitgerust met een "FuSAn 721 Knickebein"