Nieuwe Hollandse Waterlinie

De Nieuwe Hollandse Waterlinie is ongetwijfeld de belangrijkste verdedigingslinie uit de Nederlandse geschiedenis. De oorsprong van de linie gaat terug naar de 17e eeuw en droeg toen de naam Hollandse Waterlinie. De Nieuwe Hollandse Waterlinie dateert uit 1815 heeft als belangrijkste verschil dat ook Utrecht sindsdien tot de linie behoorde. De linie had een lengte van 85 kilometer en was gemiddeld 3 tot 5 kilometer breed. Het geheel begon bij de toenmalige Zuiderzee met Fort Pampus en liep via de vijf vestingsteden Muiden, Weesp, Naarden, Gorinchem en Woudrichem door tot aan de Biesbosch. De voltooiing van de linie was pas in 1870 gereed maar zou in de daarop volgende jaren continu verbouwd worden technische ontwikkelingen op het gebied van wapens en munitie.

Het doel van de linie bestond hoofdzakelijk uit het onderwater kunnen zetten van een groot gebied om de Vesting Holland heen. Hiervoor was een complex systeem van sluizen aangelegd welke waren onderverdeeld in deelgebieden. Hierdoor was het mogelijk de vesting Holland af te sluiten met een inundatie van circa 60 cm water. Dit werd te diep geacht voor de vijandelijke eenheden om er doorheen te lopen en te ondiep om er doorheen te varen. In de geschiedenis van de Nieuwe Hollandse Waterlinie is deze 3 keer in werking gezet en wel in 1870 tijdens de Frans – Duitse oorlog, tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914 – 1918) en in 1939 – 1940 in de mobilisatie perioden vlak voor de Tweede Wereldoorlog.

In de perioden voor de Tweede Wereldoorlog zijn er in de linie honderden kazematten bij gebouw variërend van de groepsschuilplaatsen type P (Piramide Kazemat) als wel van het type G (Gietstalen Koepel kazemat) Van deze laatste zijn er nog maar enkele compleet aanwezig aangezien de Duitsers bijna alle koepels hebben omgesmolten voor hun eigen oorlogsindustrie. Ook werden vrijwel alle wegen die toegang boden tot de Vesting Holland uitgerust met wegversperringen van het type Aspergeversperring. Op plekken waar extra verdediging nodig werd geacht werden ook nog naast de overige kazematten en forten zogenoemde V.I.S. Kazematten gebouwd. Dit waren kazematten die waren voorzien van een mitrailleur of een kanon.

Na de Tweede Wereldoorlog bleek de Nieuwe Hollandse Waterlinie zijn nut te hebben verloren door het gebruik van vliegtuigen in de oorlogsvoering. Wat overbleef was een gigantisch stelsel van forten, kazematten, en schootvelden die vandaag de dag nog grote deels aanwezig zijn. Veel van de forten hebben reeds een andere bestemming gekregen en worden goed onderhouden. Veel van de wegversperringen zijn opgeruimd of zijn of weggewerkt onder nieuwe laag asfalt. Wel zijn op veel locatie de uiteindes van deze Aspergeversperringen nog goed zichtbaar. De Kazematten zijn ook nog in grote getallen aanwezig en doemen overal op in de weilanden en op of rond de akkers.

De afgelopen jaren hebben wij een klein gedeelte van de Nieuwe Hollandse Waterlinie bezocht waarvan het grootste gedeelte nog op een harde schijf staat de wachten om geplaatst te worden. Het lijkt ons voor de toekomst een leuke uitdaging om de hele linie eens te bezoeken maar of dat echt gaat gebeuren zal te toekomst uitwijzen. Onderstaand in ieder geval het gedeelte wat al online staat.

Informatie