Kunstbunker Paasloo

Ter bescherming tegen de oorlog werden ongeveer 3000 Nederlandse kunstschatten vanaf 1942 opgeslagen in een speciaal hiervoor gebouwde bunker in het Overijsselse plaatsje Paasloo. Voor dat de kunstwerken hier terecht kwamen hadden ze al een flinke reis achter de boeg. Meteen toen Nederland zich in 1939 mobiliseerde werden er plannen gemaakt wat er moest gebeuren met de kunstwerken uit de Nederlandse musea. Vrijwel meteen werd er begonnen met de bouw van diverse kunstbunkers en werden verschillende andere onderkomens geschikt gemaakt voor de opslag van de Nederlandse kunst. 1 van van de eerste schuilkelders welke gereed werd bevonden was het Mauritshuis In Den Haag. Hier bevond zich een ondergrondse kelder waarvan de muren waren verzwaard. Een tweede schuilkelder bevond zich in Otterlo bij het Rijksmuseum Kröller Muller, welke echter pas in 1943 geheel afgebouwd was.

De eerste echte kunstbunker of kunstdepot werd nabij Castricum door de Gemeente Amsterdam gebouwd in de duinen. De bouw hiervan werd gestart in november van 1939 en de bunker werd in april 1940 opgeleverd. De wanden van deze bunker hadden een dikte van 1,5 meter en een zanddekking van circa 10 meter. In deze bunker heeft onder andere de Nachtwacht een jaar gelegen. Vanaf april 1940 werden er een stukje veder op bij Heemskerk nog eens 2 soort gelijke kunstbunkers gebouwd waarvan de bouw tot mei 1941 heeft geduurd. De twee bunkers hadden een muurdikte van 80 cm en plafonddikte van 1,20 meter. Ook hier heeft de Nachtwacht een poosje gelegen tot ongeveer begin 1942. Een vierde en vijfde kunstbunker verrees bij Zandvoort in de duinen, deze hadden de zelfde opzet als de gene in Heemskerk en waren eveneens rond mei 1941 gereed. Echter kreeg de Nederlandse staat aan het einde van 1941 de opdracht van de Duitse bezetter de bunkers te ontruimen in verband met de aanleg van de Atlantikwall. Veel van de Kunstschatten waaronder ook weer de Nachtwacht werden overgebracht naar Limburg waar in circa 2,5 maand een kunstbunker werd gebouwd in de Sint-Pietersberg. De bunker lag midden in de berg en was te bereiken via de reeds bestaande mergelmijnen. De wanden van de deze kazemat hoe de Limburgers het noemen had een dikte van maar 50 cm maar de 33 meter dikke laag mergelsteen op de bunker maakte dat ruimschoots voldoende. De ruimte in de berg was maar 360 m³ Waardoor lang niet alle kunstschatten hier ondergebracht konden worden. Mede in samenwerking met de Duitse bezetter kreeg de Nederlandse staat toestemming tot de bouw van een nieuwe kunstbunker ergens boven de IJssel. Gekozen werd voor het Overijsselse plaatsje Paasloo waar op 26 mei 1942 met de bouw werd begonnen.

Kunstbunker Paasloo
De bunker is geheel bovengronds gebouwd en moest het uiterlijk vertoon van een kerk krijgen. De rede hiervoor was dat het dan niet zo snel gebombardeerd zou worden door de Royal Air Force. De bunker heeft wanden van 4,5 meter dik beton en dak is van bijna 10 meter gewapend beton. Aan de ronde bunker zit nog een gebouw vast waar de Marechaussee en het bediend personeel was gehuisvest. In de tuin werd door ons nog een bunker aangetroffen welke vermoedelijk werd gebruikt als schuilplaats tijdens een bombardement. Tegenwoordig is de bunker nog steeds in gebruik als kustdepot en is daarom ook niet vrij te bezoeken. Wel word de bunker geregeld, onder andere met Open Monumentendagen open gesteld voor bezoek.

Kunstbunker Paasloo
Paasloo - Overijssel