Rivierkazematten zijn Nederlandse verdedigingswerken die in de jaren voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog zijn gebouw nabij de bruggen van de IJssel, Nederrijn, Waal, en Maas, ongeveer van Kampen tot Moerdijk. Het plan van de bouw is ontstaan in 1935 en de eerste kazematten zijn vervolgens gebouwd in 1936 en 1937 in het kader van "Strategische Voorzorgen" Dit hielt in dat de kazematten alle belangrijke en dus strategische doorgangen over de rivieren moesten verdedigen. Bij iedere belangrijke brug werden vervolgens twee kazematten gebouwd voorzien van een kanon en of een mitrailleur. Echter is hier later wegens geldgebrek weer vanaf gestapt en zijn er op enkele locaties slechts één kazemat gebouwd. Tevens werd er springlading op de bruggen aangebracht en wegversperringen aangelegd om de vijand te vertragen in hun tocht naar Vesting Holland. De kazematten werden bemand door het Korps Politietroepen
De meeste rivierkazematten zijn uitgevoerd met een weerstandsvermogen van W15-21. Dit hield in dat de kazematten voltreffers van munitie met een kaliber tussen 15 en 21 cm moest kunnen verdragen. In de praktijk betekend dit dat de kazematten zijn uitgevoerd met circa 150 cm dikke betonnen muren. Van de rivierkazematten die in de volksmond ook nog wel eens brugkazematten worden genoemd zijn drie verschillende versies gebouwd te weten type A, B, C. Hoewel er in de praktijk toch aardige verschillen zijn te vinden onder de kazematten van het zelfde type. Ook zijn er enkele afwijkende types gebouwd op plekken die daarom vroegen. Deze hadden meestal een extra verdieping of een afwijkend schootveld.
Type A
Dit type kazemat bestond uit slechts één verdieping en is gebouwd op locaties waar een vrij schootveld aanwezig was en er geen dijken in de weg stonden waar het schootveld overheen moest vallen. Tevens moesten deze locaties geen last hebben van hoogwaterstanden. De bewapening van de kazemat bestond uit zowel een kanon als een mitrailleur die ieder in een aparte kamer stonden opgesteld.
Type B
Het type B is het meest gebouwd en bestond uit 2 of 3 verdiepingen. Hiervoor werd gekozen als de kazemat in een uiterwaarden werd gebouwd en er kans was op hoogwater. De ingang bij dit type zit dan soms ook op de eerste verdieping en was te bereiken via een trap aan de buitenzijde van de bunker. Een andere reden om tot deze hoogbouw over te gaan waren obstakels zoals dijken die tussen de kazemat en de brug lagen. Ook dit type was zowel voorzien van een kanon als een mitrailleur. De bovenste verdieping werd dan ook gebruikt voor de wapens en de onderste voor de opslag van munitie en het plaatsen van een aggregaat.
Type C
Dit type had een dubbel schootveld en werd op plekken gebouwd waar het twee bruggen kon beschieten. Vaak betrof het hier dan een brug voor het wegverkeer en een nabij gelegen spoorbrug. In de kazemat bevonden zich dan ook twee kanonnen en twee mitrailleurs. Ook deze kazemat bestond uit tenminste twee verdiepingen.
