Maliebaan - Utrecht

De stad Utrecht was voor en tijdens de bezetting de NSB hoofdstad van Nederland. Op de Maliebaan had de NSB ook al voor de oorlog diverse statige panden in gebruik genomen waaronder nummer 35 waar het NSB-Hoofdkwartier zat gevestigd. Ook de Duitse bezetter had op de Maliebaan elke panden in gebruik genomen welke werden gebruikt door diverse Duitse afdelingen waaronder de Luftwaffe, de NSDAP, de Sicherheitsdienst en de Sicherheitspolizei. Tegenwoordig doet vrijwel niks meer herinneren aan deze bewogen tijd al is het decor er nauwelijks veranderd. De Maliebaan kent ook een rijk verzetsverleden zo zat de Verzetsgroep Albrecht in de Oosterkerk en werd op nummer 71 het verzetskrantje "Vrij Nederland" gemaakt. Er bestaat een prachtige website over de Maliebaan in bezettingstijd die dieper op deze materie in gaat, zie daar voor: Aan de maliebaan De site is tevens als leidraad gebruikt voor dit artikel. De Maliebaan... Ook wel de Nederlandse "Unter den Linden"


Huisnummers en Activiteit
10 – Bureau Ordnungspolizei
12 – Woonhuis Beauftragte
13 – Hoofdkantoor Rechtsfront
14 – Nederlands Arbeidsfront
15 – Kantoor Beauftrage
25 – NSB – Afdeling Financiën
27 – NSB – Afdeling Ledenadministratie
29 en 31 – NSB Afdeling Pers/Propaganda
35 – NSB Hoofdkantoor
37 en 39 – Kantoor Sicherheitsdienst
40 – Rooms Katholiek Aartsbisdom
41 – NSB – Afdeling Vorming
42 – Woonhuis Fentener van Vlissingen
53 – Oosterkerk (Gesloopt) Verzetsgroep Albrecht
55 – NSDAP – Regionale Bestuur
66 – Hoofdkantoor SS
71 – Garage Grund – verzetsblad Vrij Nederland
72 bis – Woonhuis M.A Tellegen en J Schwartz
74 – Sicherheitspolizei
76 en 78 – NSB staf van de WA
82 – Woonhuis dominee Gerrit Oberman
84a – Hoofdkantoor Wehrmacht, later het kantoor van de Landwacht
90 – NSB Winterhulp Nederland
92 – Appartement Frits Elzas, later het kantoor van de Abwehr
107 – Onderduikadres familie Lensky
108 – Luftwaffe Nachrichttenabteilung
109 – Woonhuis prof. dr. L. van Vuuren


Kaart Maliebaan

Foto's en Info

Maliebaan 10 - Bureau Ordnungspolizei
Op nummer 10 zat de het Bureau van de Duitse Ordnungspolizei. Dit was de ordepolitie die beter bekend staat als de Grüne Polizei.
Maliebaan 12 – Woonhuis Beauftragte 
De Beauftrage die hier woonde (Henning von Winterfeld) was de vertegenwoordiger van Reichskommissar Seyss-Inquart voor de provincie Utrecht.
Maliebaan 13 – Hoofdkantoor Rechtsfront 
Het Rechtsfront was een in 1940 opgerichte tak van de NSB met als hoofdtaak handhaving, onder andere advocaten en notarissen waren er bij aangesloten.
Maliebaan 14 – Nederlands Arbeidsfront
In 1942 is het Nederlandsche Arbeidsfront opgericht als overkoepelde vakbond. Op nummer 14 zat het kantoor gevestigd van de afdeling Utrecht.
Maliebaan 15 – Kantoor Beauftrage
Op nummer 15 had de vertegenwoordiger van Reichskommissar Seyss-Inquart zijn kantoor.
Maliebaan 25 – NSB: Afdeling Financiën
Op de Maliebaan 25 zat de afdeling van de NSB gevestigd die verantwoordelijk waren voor de financiën.   
 Maliebaan 27 – NSB: Afdeling Ledenadministratie
Op nummer 27 zat de afdeling Ledenadministratie van de NSB gevestigd. 
Maliebaan 29 en 31 – NSB: Afdeling Pers/Propaganda en 
Op nummer 29 en 31 zaten diverse afdelingen van de NSB gevestigd waaronder de afdeling die verantwoordelijk was voor de pers en propaganda.
Maliebaan 35 – NSB: Hoofdkantoor
Op nummer 35 zat het Hoofdkantoor van de NSB gevestigd.
 Maliebaan 37 en 39 – Kantoor Sicherheitsdienst
In dit pand zat de provinciale afdeling gevestigd van de Duitse Sicherheitsdienst (SD) Dit was tijdens de oorlog de Staatsinlichtingendienst van Nazi-Duitsland.
Maliebaan 40 – Rooms Katholiek Aartsbisdom 
De Aartsbisdom die in de oorlog hier actief was was Jan de Jong die diverse verzetsdaden heeft verricht. Zo riep hij zijn leden op om geen lid te worden van de NSB.
 Maliebaan 41 – NSB – Afdeling Vorming
In dit pand werden rond de oorlogsjaren mensen opgeleid in het Nationaal-Socialistische gedachtegoed door middel van bijeenkomsten en cursussen. 
Maliebaan 42 – Woonhuis Fentener van Vlissingen 
Fentener van Vlissingen was een persoon die hoog in het bedrijfsleven stond en voor de oorlog veel zaken deed met Nazi-Duitsland. Tijdens de oorlog heeft hij in het geheim het verzet in Nederland gesteund. 
Maliebaan 53 – Oosterkerk (Gesloopt) Verzetsgroep Albrecht 
Tot 1984 stond op deze locatie de Oosterkerk welke een ontmoetingsplek was voor de Verzetsgroep Albrecht.
 Maliebaan 55 – NSDAP: Regionale Bestuur
Op nummer 55 van de Maliebaan zat regionaal kantoor van Hitlers politieke partij de NSDAP.
 Maliebaan 55 - Monument 7 mei 1945
Utrecht is op maandag 7 mei door de Britten en de Canadese bevrijd. Bovenstaand monument is in de muur gemetseld van de Maliebaan nummer 55 wat onder Duits gezag het kantoor was van de NSDAP.
 Maliebaan 66 – Hoofdkantoor SS
De Maliebaan nummer 66 was tijdens de oorlog het hoofdkantoor van de Nederlandse tak van de SS (Schutzstaffel)
 Maliebaan 71 – Garage Grund: Verzetsblad Vrij Nederland
In de kelder van nummer 71 werd enige tijd een deel van de verzetskrant Vrij Nederland gedrukt.
 Maliebaan 72 bis – Woonhuis M.A Tellegen en J Schwartz
Mevrouw Marie Anna Tellegen heeft zich vanaf het begin van de oorlog verzet tegen de Duitse onderdrukking. In de eerste tijd hielp ze met name joodse kinderen met onderduiken. Later werd ze hoofdverpreidster voor de provincie Utrecht van het Verzetsblad Vrij Nederland.
Maliebaan 72 bis – Woonhuis M.A Tellegen en J Schwartz 
Bordje met info op de voormalige woning van M.A. Tellegen. Tijdens haar verzetswerk gebruikte ze de schuilnamen Dr. Max en Judith.
 Maliebaan 74 – Sicherheitspolizei
Op nummer 74 was het kantoor de Sicherheitspolizei gevestigd. Dit was de geheime inlichtingendienst van Nazi-Duitsland. 
 Maliebaan 76 en 78 – NSB: Staf van de WA
In het pand behoorden tot de nummers 76 en 78 zat tijdens de oorlog de staf van de WA (Weerbaarheidsafdeling) Dit was tijdens de bezetting de geüniformeerde ordedienst en knokploeg en van NSB.
Maliebaan 82 – Woonhuis dominee Gerrit Oberman 
Op de Maliebaan 82 woonde tijdens de bezetting de Dominee Gerrit Oberman. Hij heeft met name tijdens de hongerwinter veel mensen geholpen.
Maliebaan 84a – Hoofdkantoor Wehrmacht, later kantoor van de Landwacht.
Tot 1943 was dit pand het kantoor van de Duitse Wehrmacht. Later werd het een kantoor van NSB die er de Landwacht in vestigden.
Maliebaan 90 – NSB: Winterhulp Nederland 
Op de Maliebaan 90 zat de Stichting Winterhulp Nederland gevestigd (SWN) Deze stichting is in 1940 door rijkscommissaris Seyss-Inquart opgericht en diende alle de maatschappelijke hulpverlening van zowel de overheid, particulieren en de kerken op zich te nemen.
Maliebaan 92 – Appartement Frits Elzas, later kantoor van de Abwehr
Frits Elzas was de vice-voorzitter van de Joodse raad in Utrecht. Achteraf gezien bleek de Joodse raad een onderdeel van een plan om joden uit de samenleving te verwijderen (Frits Elzas wist dit tijdens zijn aantreden niet) Hij is op 29 augustus 1944 op transport gezet naar Westerbork en uiteindelijk in december 1944 gestorven in Auschwitz. Na Frits Elzas vestigden de Duitse Abwehr zich in het pand Dit was de contraspionagedienst van de Wehrmacht.
 Maliebaan 107 – Onderduikadres familie Lensky
Op nummer 107 zat de Joodse familie Lensky gedurende enige tijd ondergedoken. Alle hebben de oorlog overleefd.
Maliebaan 108 – Luftwaffe Nachrichttenabteilung 
In dit prachtige pand zat tijdens de oorlog de informatiedienst (Nachrichttenabteilung) van de Luftwaffe gevestigd. 
 Maliebaan 108 – Luftwaffe Nachrichttenabteilung 

Maliebaan 108 – Luftwaffe Nachrichttenabteilung 

109 – Woonhuis prof. dr. L. van Vuuren
Lees dit verhaal en vele andere verhalen over de Maliebaan op de prachtige website: Aan de Maliebaan
 Maliebaan

Spoorlijn achter de Maliebaan
Over dit spoor zijn tijdens de oorlog circa 1200 mensen vanaf het 100 meter verderop gelegen Station Maliebaan afgevoerd naar Westerbork en andere kampen. Foto is genomen bij de spoorovergang op de Burgemeester Reigerstraat.