Eén van de meest bijzondere dorpjes in Groningen is ongetwijfeld Bourtange. Dit oude vestingsplaatsje dicht tegen de Duitse grens aan is omstreeks 1580 gesticht tijdens de Nederlandse Opstand. Tijdens de mobilisatie eind jaren 30 van de vorige eeuw is de vesting iets uitgebreid en wel met een kazemat van het type S3a. De kazemat bevond zich aan een zijtak die van het Ruiter-A-Kanaal naar Bourtange liep. Deze zijtak is na de oorlog gedempt maar inmiddels weer opnieuw gegraven.
S3a Kazemat S12 - Bourtange
O-Lijn
Bourtange - Groningen