
In de jaren 1940 tot en met 1945 zijn er door de Duitse bezetter een groot aantal radars in Nederland gebouwd die samen instaat waren om vrijwel het hele land nauwkeurig in kaart te brengen. Dit met het voornaamste doel om het luchtruim te kunnen controleren en vijandige schepen of vliegtuigen vroegtijdig te kunnen waarnemen en om ze uiteindelijk te kunnen uitschakelen. Een tweede niet minder belangrijk punt van radars was de navigatie van de eigen vliegtuigen. In de Tweede Wereldoorlog heeft de radar door met name de Engelse en Duitse krijgsmacht een geweldige stap voorwaarts gemaakt en waren er aan het einde van oorlog zo'n 300 systemen ontwikkeld. Veel van die systemen waren echter al weer snel verouderd en vervangen voor betere en nauwkeurigere types met een verder bereik. Vandaag de dag zijn de restanten hiervan in vrijwel elke provincie van ons land terug te vinden en zijn deze restanten het begin geweest van een grote stap voorwaarts op technologisch gebied. Onderstaand vind u een overzicht van de radarstellingen welke wij de afgelopen jaren hebben bezocht en hebben vastgelegd op de gevoelige plaat.
FuMG Stellingen - Funkmessgerät
FuSan Stellingen - Funk Sende Anlage
Wasserman

Adcock
Navigatiestations (Koude Oorlog)
Bodenorganisation Grossraum-Nachtjagd. Luftflotte Reich - Bron: Collectie NIMH
Radartypes
Onderstaand ziet u een overzicht van radarsystemen die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland actief waren. De meest voorkomende types waren de Freya en Würzburg Rieze die vaak in combinatie met elkaar werden gebouwd. De Freya was een zoekradar met een gering bereik van circa 160 km. Had de Freya eenmaal een doel gedetecteerd dan werd de Würzburg Riese hier op afgesteld als doelvolgradar die het object nauwkeurig bleef volgen. Hier werden dan de nachtjagers op af gestuurd of het luchtafweergeschut op afgestemd. Het Mammut radarsysteem was een lange afstandsradar met een bereik van circa 325 km. Feitelijk bestond dit systeem uit meerdere aan elkaar gekoppelde Freya's die samen 1 systeem vormde geplaatst op het dak van een bunker. Hiervoor waren speciale bunkers ontworpen van de types, L485 - Unterstand für Mammut, en de V143 - Mammutstand. Het Knickebein systeem was ontworpen voor de navigatie van de Duitse bommenwerpers. Vanuit twee stations werd een signaal uitgezonden die elkaar kruiste boven het gebied wat gebombardeerd moest worden. 1 van deze signalen werd door het Duitse vliegtuig gevolgd tot het punt dat de signalen elkaar kruiste. In Nederland zijn 2 van deze stations gebouwd namelijk 1 in Bergen op Zoom en 1 in Julianadorp. Het Jagdschloss radarsysteem was een rondzoekradar met een bereik tot 200 km ter opsporing van vijandelijke doelen. In Nederland is dit systeem 3 keer gebouwd te weten in Harderwijk (Hase) Veendam (Gazelle) en in Oostkapelle (Hamster)
 |
V143 - Mammutstand |
|
 |
L485 - Unterstand fur Mammut |
|
Lijst met Afkortingen Voor meer afkortingen zie: DAWA
|
FuBL
|
Funk Blindlandegerät
|
FuL
|
Funk Landegerät
|
FuMB
|
Funkmess Beobachtung
|
FuME
|
Funkmess Erkennung
|
FuMG
|
Funkmess Gerät
|
FuMO
|
Funkmess Ortung
|
FuMS
|
Funkmess Störsender
|
FuMT
|
Funkmess Täuschung
|
FuMZ
|
Funkmess Zusatz
|
FuSAn
|
Funk Sende Anlage
|
FuSe
|
Funk Sende Empfänger
|
FuFeuer
|
Funk und Leuchtfeuer
|
Radarstellingen langs de Nederlandse kust
|
Duitse Code naam: |
Locatie: |
Delfin
Schlei
Maria
Rita
Tiger*
Margot*
Helma
Gerda
Tapir Cäsar
Tapir Bruno
Franziska
Dora
Salzhering*
Donau
Knickebein*
Schneeglöckchen*
Katrin
Elektra Sonne 5*
Bernhard*
Harri 1
Harri 2
Klapperstorch
Laubfrosch
Egon
Max
Roma
Olga*
Igel Bruno
Igel Cäsar
Zander
Ursula
Nora
Felix
Keiler Bruno
Moritz
Anton
Münze
Hase Bruno
Lampenschirm
Biber*
Irma
Brennessel I
Brennessel II
Schmetterling
Ingeborg
Klippfisch
Knickebein
Hamster
Monika
Wattenscheid II
Luchs
Anna |
Delfzijl
Schiermonnikoog
Schiermonnikoog
Ameland
Terschelling
Terschelling
Vlieland
Texel
Texel
Texel
Texel
Den Helder
Julianadorp
Julianadorp
Julianadorp
Schagen
Callantsoog
Petten
Schoorl
Camperduin
Camperduin
Bergen aan Zee
Bergen aan Zee
Egmond aan Zee
Castricum
Castricum
Wijk aan Zee
IJmuiden
IJmuiden
Zandvoort
Zandvoort
Noordwijk
Katwijk aan Zee
Katwijk aan zee
Scheveningen
Scheveningen
Hoek van Holland
Hoek van Holland
Rotterdam
Oostvoorne
Oostvoorne
Brielle
Brielle
Den Bommel
Renesse
Bergen op Zoom
Bergen op Zoom
Domburg
Domburg
Westkapelle
Westkapelle
Cadzand |
Radarstellingen in het binnenland van Nederland
|
Duitse Code naam: |
Locatie: |
Hering
Gazelle
Wega
Löwe*
Löwenzahn I
Löwenzahn II*
Felsenriff
Betty
Heidelberg
Eiland
Marder*
Raubvogel 8
Kröte 4c
Eisbär*
Hase*
Detlef
Diogenes*
Teerose I*
Teerose II*
Teerose III*
Raubvogel 9
???? 4d
Zita*
Rosengarten
Goldkäfer 5a
Bazi 5b
Truthahn 5c
Rotkehlchen
Seeadler*
Gorilla
Bisam
Wespe | Medemblik
Veendam
Harlingen
Marum
Franeker
Franeker
Leeuwarden
Leeuwarden
Dokkum
Steenwijk
Ten Arlo
Zwolle
Haaksbergen
Sondel
Harderwijk
Arnhem
Schaarsbergen
Terlet
Terlet
Terlet
Zutphen
Toldijk
Zutphen
Doetinchem
Hunsel
Bakel
Thorn
Gouda
Muiden
Schoonrewoerd
Strijbeek
Hulst |