Nederland kende in de opmars richting de Tweede Wereldoorlog verschillende soorten versperringen. De meest gebouwde versperring was de Aspergeversperring. Deze versperring bestond uit een betonnen fundering waar asperges in waren gestoken. Een tweede versperringen was de drakentandenversperring geheel bestaand uit beton. Een de derde verspringingen waren de t
etraëders. Dit waren piramidevormige betonblokken waarmee men gemakkelijk de boel kon afsluiten of blokkeren. Het doel van al deze versperringen was het afsluiten van wegen, spoorbanen, dijken, bruggen en alle andere strategische punten. De Nederlandse verdediging was grotendeels gebaseerd op water. De rivieren die ons land rijk is zijn een natuurlijk obstakel wat enigszins makkelijk verdedigbaar is. Inundaties vormde vanaf de 16e eeuw al een groot onderdeel van de verdedigingsstrategie maar daarnaast waren er vele bruggen, wegen, dijken en spoorwegen die een open verbinding vormde. Deze kunnen afsluiten of blokkeren was dus van wezenlijk belang. Voor de Tweede Wereldoorlog zijn er dan ook honderden versperringen gebouwd waarvan er nog een flink aantal gedeeltelijk aanwezig zijn. Het grootste deel bestaat echter uit de betonnen funderingen waar de asperges van zijn verwijderd en weggewerkt zijn onder het nieuwe asfalt. Slechts in een enkel geval heeft de gehele versperring de sloopkogel overleefd wat dan meestal de reden had dat deze niet in de weg stond. Uiteraard was het hele doel van een versperring om in de weg te staan dus dat er überhaupt nog intacte versperringen bewaard zijn gebleven mag een klein wondertje genoemd worden.
 |
| Aspergeversperring te Muiden |
Aspergeversperring
Dit type versperring bestaat uit een betonnen fundering waarin schuin omhoog zogenoemde asperges zijn gestoken. Deze asperges bestonden in de meeste gevallen uit stukken spoorrails of profielstaal. In Nederland is deze versperring meer dan honderd keer gebouwd in diverse vormen en maten. De meest voorkomende is echter met drie rijen asperges maar ze zijn ook gebouwd met twee of slechts één rij. De betonnen fundering werd over de gehele lengte van de weg, dijk, of spoor gestort waarin de asperges dan werden mee gestort. In veel gevallen werd de doorgang open gehouden voor het verkeer en werd er op die plekken een put in gestort. Hier werden weerhaken in aangebracht zodat de asperges die in een naast gelegen palenloods lagen opgeslagen. In geval van dreiging konden deze dan geplaatst worden en ook niet meer zo eenvoudig worden verwijderd. De doorgangen weden met name in de Hollandse Waterlinie ook nog wel eens afgesloten met tetraëders.
 | | Aspergeversperring |
|  | | Asperges |
|  | | Aspergeput |
|
De Aspergeversperringen waren met name gericht tegen pantservoertuigen en worden daarom ook nog wel eens aangeduid als vechtwagenversperring. Dit type was relatief snel te bouwen en daardoor de reden dat deze zo veelvuldig is gebouwd. Met name in de verdedigingslinies de Grebbelinie, de Peel-Raamstelling en de Hollandse Waterlinie zijn deze relicten nog met enige regelmaat terug te vinden. Enkele als vergeten overblijfsel, andere als monument en weer andere zijn met veel passie gerestaureerd en al dan niet weer voorzien van asperges.
 |
| Aspergeversperring met doorgang |
Als variant op de permanenten aspergeversperringen zijn er in de Grebbelinie ook een soort prefab aspergeversperringen geplaatst. Deze blokken beton konden op locaties worden neergezet waar een permanente versperring niet mogelijk was. De versperringen bestaan uit een blokbeton waar schuin naar voren twee spoorrailsstaven zijn aangebracht. Door het betonblok kon vervolgens een stalenkabel worden getrokken wat de verschillende blokken meer tot één geheel maakte. Het betonblok zelf kon vervolgens gevuld worden met zand. De enige nog originele versperring van dit type is te vinden op de dijk bij Stakenburg. Elders in de Grebbelinie zijn nog enkele exemplaren te vinden zoals langs de Engweg in Stoutenburg. Deze zijn sinds kort terug geplaatst en hebben voorheen altijd dienst gedaan als steunpilaren in een schuur. Een derde locatie is te vinden in Scherpenzeel.
Voor zo ver ons bekend zijn er maar twee Nederlandse drakentandenversperringen gebouwd en deze behoorde beide tot de Grebbelinie. Beide versperringen zijn nog altijd aanwezig en doen erg denken aan de Duitse Höckerlinie welke veelvuldig in de Westwall is gebouwd en later in mindere maten ook in de Atlantikwall. Beide versperringen bestaan uit een betonraam waar bovenop de tanden zijn gestort. De eerste versperring bevind zich op de Asschatterkade in Leusden en vrij te bezoeken. Op deze locatie bevind zich het betonraam van circa 2 bij 3 meter met daarop de zes tanden. De tweede versperring bevind zich op de Coelhorsterkade nabij Amersfoort en is groter van opzet. Hier zijn nog 18 tanden aanwezig over de gehele lengte van de kade. Alleen de middelste twee rijen zijn om de doorgang weer open te maken verwijderd. Echter is de Coelhorsterkade tegenwoordig niet meer opengesteld terrein.
Tetraëders
Een tetraëder is een piramidevormig blok beton waarmee men een doorgang kon afsluiten. Deze tetraëders konden onderling aan elkaar verbonden worden door middel van stalen kettingen via een oog in de punt van het blok. Dit type versperring is hoofdzakelijk in de Nieuwe Hollandse Waterlinie gebruikt en is zowel als alleenstaande versperring gebruikt en als onderdeel van een Aspergeversperring. In dit laatste geval stonden de tetraëders naast de versperring opgesteld en werden in geval van dreiging gebruikt om de doorgang af te sluiten. In Nederland en dan met name langs de Nieuwe Hollandse waterlinie kun je deze tetraëders nog met enige regelmaat tegenkomen. Vaak staan ze dan netjes opgesteld langs de kant van de weg of ze staan nog altijd nabij een Aspergeversperring.
Naast de hierboven besproken versperringen zijn er uiteraard nog meer vormen van versperring geweest. Eigenlijk alles wat kon dienen als afsluiting zal ongetwijfeld gebruikt zijn. Ook werden de wegen soms opgebroken of er werden greppels en of anti-tankgrachten aangelegd. Bij Veenendaal is bijvoorbeeld nog altijd een 100m tankgracht aanwezig wat onderdeel uitmaakte van de Grebbelinie. Ook zijn er met name in de kustprovincies nog een behoorlijk aantal versperringen aanwezig die in opdracht van de Duitse bezetter zijn gebouwd. Een overzicht daarvan zal ooit nog wel eens geplaatst worden. Onderstaand vind u een overzicht van de Nederlandse versperringen die nog altijd al dan niet gedeeltelijk aanwezig zijn. Via de kaart kunt u ze dan gemakkelijk terug vinden in het landschap en ze wellicht zelf eens bezoeken.
 |
| Stukje Nederlandse tankgracht |
Nederlandse Versperringen |
Nr. | Plaats: | Locatie: | Linie: | Soort versperring: | Huidige staat: |
1. | Muiden | Zeedijk | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring, Tetraëders | Fundering, asperges en enkele tetraëders zichtbaar |
2. | Muiden | Zuidpolderweg | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering zichtbaar |
3. | Muiderberg | De Goog | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Tetraëders | Tetraëders lang de kant van de weg |
4. | Muiderberg | Waterkeringpad | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering aanwezig |
5. | Muiderberg | Waterkeringpad | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring, Tetraëders | Fundering en enkele tetraëders aanwezig |
6. | Weesp | Aetsveldseweg | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering niet zichtbaar |
7. | Weesp | 's-Gravelandseweg | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering zichtbaar |
8. | Naarden | Naardermeer | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering zichtbaar |
9. | Naarden | Oostdijk | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering aan zijkant dijk zichtbaar |
10. | Ankeveen | Loodijk | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering, asperges en enkele tetraëders zichtbaar |
11. | Kortenhoef | Vreelandseweg | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering zichtbaar |
12. | Loosdrecht | Bloklaan | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering zichtbaar |
13. | Tienhoven | Tienhovensevaart | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering en enkele asperges aanwezig |
14. | Groenekan | Ruigenhoeksedijk | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering en enkele asperges aanwezig |
15. | Utrecht | Gageldijk | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering zichtbaar |
16. | Utrecht | Kapelweg | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering en enkele asperges aanwezig |
17. | Utrecht | Bastionweg | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Enkele tetraëders langs de kant van de weg |
18. | Utrecht | Hoofddijk | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Staat onbekend |
19. | Utrecht | Vlieland | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering aanwezig |
20. | Bunnik | Vossegatsedijk | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering aanwezig |
21. | Bunnik | Rhijnauwenselaan | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering aanwezig |
22. | Schalkwijk | Achterdijk | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering aanwezig |
23. | Nieuwegein
| Overeindseweg | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering aanwezig |
24. | Culemborg | Goilberdingerdijk | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering aanwezig |
25. | Culemborg | Goilberdingerdijk | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering aanwezig |
26. | Vuren | Waaldijk | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Tetraëders | Tetraëders lang de kant van de weg |
27. | Vuren | Waaldijk | Nieuwe Hollandse Waterlinie | Aspergeversperring | Fundering en enkele asperges aanwezig |
28. | Bunschoten-Spakenburg | Oostdijk | Grebbelinie | Aspergeversperring | Enkele prefab blokken met asperges aanwezig. |
29. | Stoutenburg | Engweg | Grebbelinie | Aspergeversperring | Enkele prefab blokken met asperges aanwezig. |
30. | Amersfoort | Coelhorsterkade | Grebbelinie | Drakentandversperring | Aanwezig |
31. | Amersfoort | Maatweg | Grebbelinie | Aspergeversperring | Fundering aanwezig |
32. | Leusden | Asschatterkade | Grebbelinie | Drakentandversperring | Aanwezig |
33. | Leusden | Asschatterweg | Grebbelinie | Aspergeversperring | Niet zichtbaar |
34. | Ederveen | Nieuweweg | Grebbelinie | Aspergeversperring | Niet zichtbaar |
35. | Renswoude | Schalm | Grebbelinie | Aspergeversperring | Fundering en enkele asperges aanwezig |
36. | Renswoude | Schalm | Grebbelinie | Aspergeversperring | Niet zichtbaar |
37. | Renswoude | Emminkhuizerlaan | Grebbelinie | Aspergeversperring | Niet zichtbaar |
38. | Renswoude | Emminkhuizerlaan | Grebbelinie | Aspergeversperring | Niet zichtbaar |
39. | Scherpenzeel | Marktstraat | Grebbelinie | Aspergeversperring | Niet zichtbaar |
40. | Veenendaal | Klompersteeg | Grebbelinie | Aspergeversperring | Fundering zichtbaar |
41. | Veenendaal | Klompersteeg | Grebbelinie | Aspergeversperring | Fundering zichtbaar |
42. | De Klomp | Dokter Hoolboomweg | Grebbelinie | Aspergeversperring | Fundering zichtbaar |
43. | Mill | Nieuwenhofweg | Peel Raamstelling | Aspergeversperring | Fundering en enkele asperges aanwezig |
44. | Mill | Nieuwenhofweg | Peel Raamstelling | Aspergeversperring | Fundering en enkele asperges aanwezig |
45. | Nederweert | Den Akker | Peel Raamstelling | Aspergeversperring | Fundering zichtbaar |
46. | Nederweert | Hulsen | Peel Raamstelling | Aspergeversperring | Fundering zichtbaar |
47. | Nederweert | Wessemerdijk | Peel Raamstelling | Aspergeversperring | Fundering zichtbaar |
48. | Weert | Maaseikerweg | Peel Raamstelling | Aspergeversperring | Fundering zichtbaar |
49. | Deurne | Visser | Peel Raamstelling | Aspergeversperring | Fundering zichtbaar |
50. | Groessen | Rijnstrangenweg |
| Aspergeversperring | Fundering met asperges zichtbaar |
51. | Doetinchem | Varsseveldseweg |
| Aspergeversperring | Fundering en enkele asperges aanwezig |
52. | Lage Zwaluwe | Zwaluwsedijk |
| Aspergeversperring | Fundering en enkele blokken aanwezig |
53. | Nispen | Bergsebaan |
| Aspergeversperring | Fundering zichtbaar |
54. | Ossendrecht | Aanwas |
| Aspergeversperring | Fundering zichtbaar |
55. | Arcen | Lingsforterweg |
| Aspergeversperring | Eén asperge zichtbaar |
56. | Wellerlooi | Twistedenerweg |
| Aspergeversperring | Staat onbekend |
57. | Siebengewald | Horsterbeekweg |
| Aspergeversperring | Staat onbekend |
58. | Babberich | Emmerichseweg |
| Aspergeversperring | Fundering met asperges aanwezig |
59. | Babberich | Aerdtseweg |
| Aspergeversperring | Fundering met asperges aanwezig |
60. | Bareveld | Nieuwediep |
| Aspergeversperring | Fundering met asperges aanwezig |
61. | Den Oever | Afsluitdijk | Stelling Den Oever | Aspergeversperring | Fundering aanwezig |
62. | Kornwerderzand | Afsluitdijk | Stelling Kornwerderzand | Aspergeversperring | Fundering aanwezig |
63. | Voordorpsedijk | Groenekan |
| Aspergeversperring | Fundering aanwezig |
